Trường Cấp III Sơn Tây được thành lập năm 1959, là ngôi trường phổ thông cấp III đầu tiên của tỉnh Sơn Tây. Năm học đầu tiên (1959-1960) trường được biên chế 6 lớp với hơn 200 học sinh và 16 giáo viên; sau đó trường được đổi tên thành “Trường Trung học chuyên ban Sơn Tây”, “Trường THPT Sơn Tây”.
Từ năm học 1992-1993 trường THPT Sơn Tây được UBND tỉnh Hà Tây cho phép thí điểm mở hệ chuyên gồm 4 lớp chuyên: Toán, Ngữ Văn, Tin học, tiếng Anh (trong 5 năm).
Năm 2004, UBND tỉnh Hà Tây cho mở lại một số lớp chuyên tại trường, năm học 2004-2005 mở lại 3 lớp chuyên Toán, Ngữ văn, Vật lý; các năm học tiếp theo mỗi năm được mở thêm một số lớp chuyên nữa. Từ năm học 2008-2009 hệ chuyên của trường đủ 9 môn chuyên: Toán, Vật lý, Hóa học, Tin học, Sinh học, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, tiếng Anh. Sau gần 20 năm tái thành lập các lớp chuyên trong trường THPT Sơn Tây, chất lượng các lớp chuyên của trường ngày càng được nâng cao đã đóng góp rất lớn vào sự phát triển về chất lượng giáo dục của nhà trường nói riêng cũng như chất lượng giáo dục của khu vực, thành phố nói chung.
Trường THPT Sơn Tây hiện nay là một trường THPT có lớp chuyên, nhà trường không được hưởng đầy đủ các chính sách đầu tư; các điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục; các chính sách ưu đãi dành cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh như các trường THPT chuyên. Điều đó không chỉ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của học sinh mà còn không phát huy được các nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng nhân tài cho thủ đô và đất nước. Cơ sở vật chất nhà trường đã được đầu tư khang trang hiện đại, cơ bản đảm bảo cho công tác dạy và học đối với lớp chuyên.
Từ ngày 15/4/2023, Thông tư số 05/2023/TT-BGDĐT về ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của trường trung học phổ thông chuyên có hiệu lực, có ghi “Không tổ chức lớp không chuyên trong trường chuyên”. Vì vậy đòi hỏi nhà trường phải tổ chức lại cơ cấu lớp học và các hoạt động của nhà trường trong thời gian tiếp theo (từ năm học 2024 -2025 trở đi). Đây là điều hết sức cần thiết để tiếp tục củng cố, phát triển nhà trường một cách có hệ thống, đảm bảo tính liên thông trong đào tạo và bền vững về chất lượng, phát huy hiệu quả các nguồn lực đã được đầu tư.
Sáng ngày 24 tháng 7 năm 2023, trường THPT Sơn Tây tổ chức Hội thảo xây dựng Đề án trường THPT chuyên Sơn Tây. Đến dự buổi hội thảo có các thầy giáo, cô giáo nguyên là Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, đại diện TTCM của trường THPT Sơn Tây – những thầy cô đã đặt nền móng và có đóng góp lớn đối với hệ chuyên của nhà trường: Thầy giáo Nguyễn Văn Phương – nguyên Hiệu trưởng giai đoạn 1999-2007; NGUT Nguyễn Thị Thanh – nguyên Hiệu trưởng giai đoạn 2007-2013; NGUT Lương Quỳnh Lan – nguyên Hiệu trưởng giai đoạn 2013-2023; NGUT Đỗ Văn Lợi – nguyên Phó Hiệu trưởng; thầy giáo Nguyễn Quang Bạ – nguyên Phó Hiệu trưởng; cô giáo Nguyễn Kim Anh – nguyên Phó Hiệu trưởng; Thầy giáo Trần Ngọc Anh – nguyên TTCM tổ Toán.
Về phía nhà trường có đồng chí Phạm Thị Huyền – Phó Bí thư chi bộ, Phó Hiệu trưởng phụ trách trường; đồng chí Vũ Duy Khôi – chi ủy viên, Phó Hiệu trưởng; cùng các thầy giáo, cô giáo là chi ủy viên, chủ tịch công đoàn, Bí thư đoàn thanh niên, tổ trưởng, tổ phó và các nhóm trưởng chuyên môn.
Trong phần trình bày Dự thảo Đề án xây dựng trường THPT chuyên Sơn Tây, đồng chí Phạm Thị Huyền – Phó Bí thư chi bộ, Phó Hiệu trưởng phụ trách trường đã nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng trường THPT chuyên Sơn Tây, qua đó nhấn mạnh 6 định hướng để phát triển trường THPT chuyên Sơn Tây: Phát triển quy mô trường lớp; Phát triển chất lượng đội ngũ; Nâng cao chất lượng cơ sở vật chất; Chất lượng giáo dục toàn diện; Chất lượng giáo dục mũi nhọn; Huy động các nguồn lực xã hội trong công tác đào tạo bồi dưỡng học sinh giỏi. Từ đó chỉ ra 9 giải pháp chủ yếu phát triển trường THPT chuyên Sơn Tây: Đối với công tác tạo nguồn tuyển sinh cho trường chuyên; Nâng cao chất lượng dạy học; Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên; Tăng cường xã hội hóa giáo dục và hợp tác trong nước, quốc tế; Đổi mới công tác quản lý đối với trường chuyên; Xây dựng chính sách đối với giáo viên, học sinh; Một số chính sách đặc thù đối vớiCBQL, giáo viên, học sinh trường THPT chuyên Sơn Tây; Thực hiện chính sách thu hút nhân lực giỏi về công tác tại trường; Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học.
Sau phần trình bày tóm tắt Đề án, các đại biểu tham dự đã có những ý kiến đóng góp bổ sung cho từng phần trong bản Dự thảo. Các ý kiến đều đồng ý đề nghị xây dựng trường THPT Sơn Tây thành trường THPT chuyên Sơn Tây. Từ những góp ý của đại biểu, nhà trường tiếp tục hoàn thiện Đề án trình các cấp lãnh đạo để có thể thực hiện thành công Đề án xây dựng trường THPT chuyên Sơn Tây trong thời gian tới.
Sau đây là một số hình ảnh của buổi Hội thảo: