Phát triển giáo dục là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Muốn đào tạo nguồn lực con người đáp ứng với yêu cầu phát triển của xã hội cần phải quan tâm đến nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh để học sinh phát triển thành những con người năng động, sáng tạo, lành mạnh về thể chất lẫn tinh thần. Một trong những yếu tố tác động đến chất lượng giáo dục của nhà trường phổ thông là các hoạt động ngoại khóa trong nhà trường.
Hoạt động ngoại khóa là các hoạt động nằm ngoài chương trình chính khóa, thường mang tính tự nguyện hơn là bắt buộc. Hoạt động ngoại khóa rất phong phú và đa dạng, đó có thể là Hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, tham gia các câu lạc bộ, tham gia các hoạt động tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng, tham gia vào các cuộc thi do nhà trường và đoàn thanh niên phát động.
Trong bối cảnh bùng nổ của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 và xu thế toàn cầu hóa đang phát triển thì học sinh không chỉ cần được trang bị hệ thống kiến thức khoa học mà cần được trang bị những kỹ năng sống, cần được định hướng về tư duy, suy nghĩ để các em có cái nhìn đúng đắn, lối sống lành mạnh hơn, tự chủ và tự tin hội nhập quốc tế. Nếu như những bài giảng các thầy cô giáo bộ môn cung cấp cho các em về mặt kiến thức văn hoá thì các hoạt động ngoại khóa có vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục và giúp các em rèn luyện kỹ năng cần thiết để ngày càng hoàn thiện nhân cách của bản thân.
Thực tế cho thấy việc tham gia các hoạt động ngoại khóa giúp các em có những giây phút thư giãn sau những giờ học chính khóa.
Các em sẽ có cơ hội trải nghiệm và rèn luyện kĩ năng mềm như kĩ năng thuyết trình trước đám đông, kĩ năng hợp tác, kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng giải quyết vấn đề…
Đó còn là cơ hội để các em rèn luyện khả năng ứng dụng công nghệ thông tin và trau dồi thêm kiến thức xã hội, trau dồi thêm vốn kiến thức về ngoại ngữ…
Các Hoạt động ngoại khóa còn là chiếc cầu nối giúp các em giao lưu, gắn kết bạn bè, là cơ hội tốt để xây dựng một tập thể đoàn kết.
Trong năm học vừa qua, Đoàn trường đã tham mưu và được Ban chi ủy, BGH nhà trường tạo điều kiện để triển khai, tổ chức nhiều chương trình hoạt động ngoại khóa phong phú, đa dạng để học sinh lựa chọn tham gia phù hợp với nhu cầu và khả năng của các em như biểu diễn văn nghệ chào mừng năm học mới, cuộc thi Giai điệu tuổi hồng, biểu diễn văn nghệ trong Lễ khai giảng, Lễ kỷ niệm Ngày nhà giáo Việt Nam, giải bóng chuyền và giải bóng đá; Cuộc thi hùng biện tiếng Anh, Hội trại 26/3, Ngày hội “Khi tôi 18”, các chương trình tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng như chương trình Xuân yêu thương 2023, tiếp sức mùa thi… Qua việc triển khai và tổ chức các hoạt động ngoại khóa chúng tôi nhận thấy đoàn viên thanh niên được trải nghiệm thực tế, được rèn luyện và trưởng thành hơn, tự tin hơn rất nhiều. Ví như các thí sinh khi tham gia cuộc thi Giai điệu tuổi hồng, các em có cơ hội để thể hiện tài năng, tri thức và những sở trường của bản thân mình, là cơ hội thể hiện sự sáng tạo, rèn luyện kĩ năng thực hành xã hội. Hay các thành viên của đội thanh niên tình nguyện khi tham gia chương trình thường niên: Xuân yêu thương – gói bánh chưng trao tặng các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn thị xã Sơn Tây thì các em sẽ được rèn luyện kĩ năng lập kế hoạch, tổ chức và triển khai thực hiện một kế hoạch. Tự tay các em sẽ được chuẩn bị các nguyên liệu, tự tay gói những chiếc bánh chưng và trao tặng những học sinh có hoàn cảnh khó khăn nhân dịp Tết Nguyên đán. Hoạt động này bản thân tôi đánh giá có ý nghĩa giáo dục rất cao. Các em không chỉ trao tặng những chiếc bánh chưng mà đó là sự trao tặng yêu thương, sự sẻ chia, đồng cảm với những mảnh đời còn kém may mắn.
Khi triển khai các hoạt động ngoại khóa chúng tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn như sau:
Về thuận lợi:
- Thứ nhất: Đoàn trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của ban chi ủy, ban giám hiệu nhà trường.
- Thứ hai: Đoàn trường cũng luôn nhận được sự ủng hộ tích cực từ phía các thầy cô giáo, các đồng chí nhân viên nhà trường, đặc biệt là các thầy cô giáo chủ nhiệm. Đây là những động lực quan trọng để cổ vũ và động viên cho các cán bộ Đoàn chúng tôi hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
- Thứ ba: Đa số học sinh mong muốn được tham gia các hoạt động ngoại khóa để có cơ hội thể hiện mình, có cơ hội học hỏi và rèn luyện những kĩ năng sống giúp các em tự tin hội nhập quốc tế.
- Thứ tư: Nhiều học sinh đã xác định được những sở trường cũng như năng lực cá nhân nên sớm đã có định hướng nghề nghiệp sau này liên quan đến các hoạt động ngoại khóa nên các em tham gia rất tích cực để rèn luyện bản thân và có những trải nghiệm thực tế như nhiều em định hướng sẽ thi vào các trường học viện âm nhạc, sân khấu điện ảnh, học viện thanh thiếu niên, báo chí, luật, ngoại thương…
Bên cạnh những thuận lợi đó chúng tôi cũng gặp không ít khó khăn khi triển khai các hoạt động ngoại khóa:
- Thứ nhất: Hầu hết các hoạt động ngoại khóa đều diễn ra vào các buổi chiều hoặc ngày nghỉ nên việc huy động học sinh tham gia gặp khó khăn do các em trùng lịch học thêm.
- Thứ hai: Rất nhiều học sinh chưa thực sự tự giác, chưa nhiệt tình khi tham gia các hoạt động hoặc thậm chí có những học sinh có tâm lý ngại tham gia các hoạt động cho rằng mất thời gian, mất công sức.
- Thứ ba: Một số thầy cô giáo còn e ngại khi cho học sinh tham gia hoạt động ngoại khóa vì lo ngại sẽ ảnh hưởng đến kết quả học tập.
- Thứ tư: Một số phụ huynh vẫn chưa thực sự nắm bắt được tâm lý và mong muốn của con em mình, chưa thực sự hiểu hết được những giá trị và ý nghĩa to lớn mà các hoạt động ngoại khóa mang lại nên nhiều gia đình không khuyến khích thậm chí còn cấm con tham gia các hoạt động ngoại khóa.
Xuất phát từ thực tế trên, trong năm học này, để các hoạt động ngoại khóa được tổ chức và đạt hiệu quả cao góp phần giáo dục và rèn luyện thế hệ học sinh năng động, tự chủ, hội nhập toàn cầu thì:
Về phía Ban chấp hành Đoàn trường sẽ tiếp tục nỗ lực và cố gắng đổi mới các mô hình hoạt động phong phú, đa dạng hơn để thu hút đông đảo học sinh tham gia. Bên cạnh các cuộc thi và sân chơi trên lĩnh vực văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao chúng tôi sẽ nghiên cứu và tổ chức thêm các cuộc thi, các sân chơi về tri thức như Đường lên đỉnh Olympia; Rung chuông vàng… chúng tôi sẽ tăng cường các hoạt động về định hướng nghề nghiệp, khởi nghiệp cho học sinh khối 12.
Ban chấp hành Đoàn trường cũng mong muốn Ban chi ủy, BGH nhà trường tạo điều kiện để Đoàn trường có thể tổ chức nhiều hơn các hoạt động ngoại khóa.
Chúng tôi cũng mong muốn các thầy cô giáo, các đồng chí nhân viên trong hội đồng sư phạm nhà trường luôn đồng hành, ủng hộ và tạo điều kiện để Đoàn trường hoàn thành các nhiệm vụ được giao, vì mục tiêu đào tạo một thế hệ học sinh phát triển toàn diện có đủ tri thức, tài năng, đạo đức để các em có thể tự tin hội nhập quốc tế.
Đối với chi đoàn giáo viên chúng tôi mong muốn rằng năm nay với một lực lượng khá đông các giáo viên trẻ mới về trường với sức trẻ và lòng nhiệt huyết các đồng chí sẽ tích cực tham gia hỗ trợ đoàn trường triển khai các hoạt động ngoại khóa cho học sinh.
Tóm lại: Để hoạt động ngoại khóa thực hiện được mục tiêu giáo dục và rèn luyện thế hệ học sinh năng động, tự chủ, hội nhập toàn cầu thì các hoạt động cần không ngừng đổi mới và sáng tạo, phù hợp với nguyện vọng, tâm lý lứa tuổi học sinh, đồng thời cần sự chung tay của các cá nhân, tổ chức đoàn thể trong nhà trường.